همکاری های بین المللی
1- همکاری‌های بین المللی
جمهوري اسلامي ايران در فرايندهاي بين‌المللي بخش منابع طبیعی و محيط زيست بویژه مديريت پايدار منابع طبيعي فعال و پاسخگو می‌باشد. قوانين ملي با اين مفهوم دقيقاً همخواني داشته و اين امر در قالب تعداد زيادي از مصوبات دو دهه گذشته همانند قانون حفاظت و حمايت از منابع‌طبيعي، برنامه راهبردي ملي محيط زيست و توسعه پايدار، برنامه اقدام ملي براي مقابله با بيابانزايي و كاهش اثرات خشكسالي، و اخيراً طرح تنفس جنگل‌های هیرکانی مورد حمايت و پشتيباني قرار گرفته است. جمهوري اسلامي ايران عضو كليه كنوانسيون‌هاي محیط‌زیستی بوده و در آژانس‌هاي تخصصي مرتبط با سازمان ملل به شرح ذيل عضويت دارد:
- كنوانسيون تنوع زيستي
جمهوري اسلامي ايران در سال 1375 به عضویت کنوانسیون تنوع زیستی درآمد. هدف این كنوانسيون عبارتند از حفظ تنوع زیستی، استفاده پایدار از گونه‌ها و سهیم شدن عادلانه و برابر در مزایای حاصل از کاربرد منابع ژنتیکی، از جمله از طریق دسترسی مناسب به منابع ژنتیکی و انتقال صحیح تکنولوژی‌های مربوط، با در نظر گرفتن کلیه حقوقِ مربوط به آن منابع و تکنولوژی‌ها وهمچنین از طریق تأمین مالی لازم.
ايران اولین گزارش ملی و برنامه عمل ملي تنوع زيستي خود را در سال 1387 با تأكيد بر اصل ذيل تدوين نمود.
1- ارتقاء مشاركت و آگاهي‌هاي عمومي
2- تدوين سيستم‌هاي اطلاع‌رساني تنوع زيستي
3- بهره‌برداري پايدار از منابع تنوع زيستي
4- حفاظت جامع از تنوع زيستي
دومین گزارش ملی و برنامه عمل ملي تنوع زيستي کشور با تاکید بر 4 اصل فوق در سال 1395 تهیه و به دبیرخانه کنوانسیون تنوع زیستی ارائه گردیده است.
- كنوانسيون تغيير اقليم
جمهوري اسلامي ايران در سال 1375 به عضویت کنوانسیون تغییر اقلیم پیوست. هدف اين كنوانسيون تعادل بخشي و كنترل تراكم گازهاي گلخانه‌اي اتمسفر به ميزاني كه از وقوع مداخلات خطرناك انساني در سيستم آب و هوايي پيشگيري و جلوگيري نمايد. اين كنوانسيون همچنين از كليه اعضاء مي‌خواهد تا گزارش ملي انتشار گازهاي گلخانه‌اي حاصل از فعاليت‌هاي بشري را با هدف تدوين و اجراي برنامه‌هاي ملي و كاهش اثرات تغيير اقليم از طريق جلوگيري از انتشار گازهاي گلخانه‌اي و جذب آن از طريق ترسيب تهيه و ارائه نمايد. ضمنا جمهوري اسلامي ايران در سال 1395 سند راهبرد ملی تغییر اقلیم خود را با رویکر کاهش انتشار وسازگاری با تغییرات اقلیمی تهیه نموده است.
سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور برنامه‌هاي گسترده‌اي را درچهارچوب سند راهبرد ملی تغییر اقلیم براي فعاليت‌هاي سازگاری با تغییرات از طریق افزایش پوشش گیاهی و جنگل‌كاري براي كنترل انتشار گازهاي گلخانه‌اي در دست اجرا دارد.
- كنوانسيون مقابله با بيابانزايي ملل متحد
هدف كنوانسيون مقابله با بيابانزايي و كاهش اثرات خشكسالي در كشورهاي مبتلا به خشكسالي‌ها و بيابانزايي شديد بويژه منطقه آفريقا از طريق اعمال اقدامات مؤثر در كليه سطوح مي‌باشد. ايران سومين كشوري است كه اين كنوانسيون را امضاء نموده و مراحل تصويب آن را رسماً در سال 1375 به اتمام رسانده است. علاوه بر آن جمهوري اسلامي ايران برنامه اقدام ملي مقابله با بيابانزايي و كاهش اثرات خشكسالي را از طريق يك فرايند مشاركتي با حضور گسترده كليه ذينفعان در سطوح مختلف در سال 1383 تدوين نمود كه از عمده محورهاي آن، مشاركت جوامع محلي در كليه سطوح برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري با تأكيد بر رهيافت از پايين به بالا مندرج در كنوانسيون مي‌باشد.
سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور مسئوليت اجرايي نهاد هماهنگ‌كننده ملي را از سوي كميته ملي مقابله با بيابانزايي به رياست وزير جهاد كشاورزي (كه رياست كميته ياد شده را از سوي رئيس جمهوري بر عهده دارد)، دارا مي‌باشد. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري در سال 1383 برنامه اقدام ملي مقابله با بیابانزایی خود را تدوین و تصویب نمود. يكي از الويت‌هاي برنامه اقدام ملي تدوين يك چارچوب مناسب براي اتخاذ رهيافت‌هاي همسو و يكپارچه براي بخش‌هاي كلان اقتصادي و بهره‌مندي از مصوبات كميته ملي مقابله با بيابانزايي است. كليه امور مربوط به كنوانسيون در سطح ملي از طريق يك دبيرخانه انجام مي‌شود كه در رأس آن مرجع ملي مقابله با بيابانزايي قرار دارد. تا كنون سه گزارش ملي توسط اين دبيرخانه تهيه و به كنوانسيون ارسال گرديده است. در ضمن با توجه به راه‌اندازي 6 شبكه موضوعي در منطقه آسيا كه مسئوليت آن به شش كشور منطقه با هدف حمايت از اجراي برنامه اقدام ملي و برنامه اقدام منطقه‌اي واگذار مي‌باشد، جمهوري اسلامي ايران مسئوليت شبكه موضوعي مديريت مراتع و تثبيت شن‌هاي روان را بر عهده گرفته كه افتتاحيه آن در سال 1380 در يزد برگزار گرديد. هدف اين شبكه جمع‌آوري و تدوين اطلاعات و ارتقاء ظرفيت‌هاي منطقه‌اي جهت احياء سيستم‌هاي پايدار براي مديريت مراتع و توليدات دامي بر اساس شرايط اجتماعي و اقتصادي برابر در كشورهاي منطقه بوده است.
سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور به عنوان نهاد هماهنگ کننده ملی تاکنون با تهیه شش گزارش ملی نسیت به تعیین تدوین برنامه هدف گزاری کمی برای خنثی سازی تخریب سرزمین تا سال 2030 اقدام نموده است.
- مجامع مرتبط با موضوع جنگل ملل متحد
كنفرانس توسعه و محيط زيست ملل متحد در سال 1371 در ريو-برزيل يك برنامه كار چند ساله را جهت نيل به توسعه پايدار تهيه نمود كه يك هيأت عالي رتبه از سوي جمهوري اسلامي ايران در اين كنفرانس شركت داشتند.
كميسيون توسعه پايدار ملل متحد در سومين نشست خود در سال 1374 پانل بين‌الدول جنگل با هدف ايجاد همگرايي حول محور موضوعي را راه‌اندازي نمود كه متعاقب مسئوليت آن به مجمع بين‌الدول جنگل و مجمع جهاني جنگل واگذار گرديد و جمهوري اسلامي ايران از ابتدا در كليه اين فرايندها نقش فعال و برجسته‌اي داشته و اعتقاد دارد كه فرايندهاي ياد شده نقش مهمي جهت نيل به يك اجماع جهاني در خصوص موضوعات مرتبط با جنگل داشته است.
يكي از موضوعاتي كه توجه ايران را از ابتدا به اين فرايند جلب نمود نياز كشورهاي در حال توسعه با پوشش كم جنگل بود كه عمدتاً داراي جنگل‌ها و اراضي جنگلي نادر با كاركردهاي مهم اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، زيست‌محيطي و معيشتي خاص هستند. در همين ارتباط، بنا به پيشنهاد جمهوري اسلامي ايران يك اجلاس كارشناسي در حمايت از برنامه كار مجمع جهاني جنگل تحت عنوان اجلاس نيازها و ملزومات خاص كشورهاي در حال توسعه با پوشش كم جنگل و انواع جنگل‌هاي منحصر به فرد با حمايت دولت‌هاي كانادا، دانمارك، فنلاند و نروژ و مشاركت دولت‌هاي مصر، سودان و سازمان‌هاي فائو، برنامه عمران ملل متحد، برنامه محيط زيست ملل متحد و صندوق بين‌المللي توسعه كشاورزي در سال 1378 در تهران برگزار گرديد. بر اساس مصوبات اين اجلاس، يك دبيرخانه دائمي با عنوان "دبيرخانه فرايند تهران" به منظور دستيابي به اهداف جمعي اين اجلاس و پيگيري اجرايي ساختن تصميمات متخذه تأسيس گرديد، كه دبيرخانه دائمي آن در تهران قرار دارد. اين دبيرخانه وظيفه پيگيري تحولات بين المللي جنگل و ارائه دهنده نظرات و صداي كشورهاي با پوشش كم جنگل در مجمع مرتبط جهاني مي‌باشد.
سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري کشور با سازمانهای تخصصی بین المللی بسیاری نیز نظیرسازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد (فانو) برنامه عمران ملل متحد، برنامه محیط زیست ملل متحد(یونپ) در زمینه جنگلداری، مدیریت منابع طبیعی، کنترل تخریب سرزمین و مسایل توسعه‌ای همکاری دارد. یکی از نمونه همکاری های موفق با سازمانهای بین المللی اجرای پروژه های مشترک با حمایت فنی و مالی بین المللی است.
2- پروژه‌هاي بين‌المللي
جمهوري اسلامي ايران اولويت و اهميت خاصي را براي همكاري با سازمان‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي در قالب پرروژه‌های بین‌المللی قائل بوده و تاکنون پروژه‌هاي مشترك متعددي را از گذشته تا به حال به شرح ذيل اجرا نموده است:
پروژه‌هاي اجرا شده
1- پروژه احياء اراضي جنگلي و تخریب‌شده با تأكيد ویژه بر اراضي تحت تأثیر فرسايش بادي و خاک‌های شور
محل اجراء: (بم – كرمان) و (سرایان-خراسان جنوبی)
مؤسسه همكار: صندوق جهاني تسهيلات محيط‌زيست(جف) و سازمان فائو
اعتبار: 11.2 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2011
تاريخ پايان: 2019
وب‌سایت: http://www.rfldl.ir
2- پروژه تقويت و انسجام سازماني براي مديريت يكپارچه منابع(مناريد)
محل اجراء: يزد، كرمانشاه و سيستان و بلوچستان
مؤسسه همكار: صندوق جهاني تسهيلات محيط‌زيست(جف) و دفتر عمران ملل متحد
اعتبار: 20 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2011
تاريخ پايان: 2015
وب‌سایت: http://www.menarid.ir/fa
3- مديريت پايدار منابع آب و خاك حبله رود(فاز 2)
محل اجراء: فيروزكوه و گرمسار
مؤسسه همكار: دفتر عمران ملل متحد
اعتبار: 7.1 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2011
تاريخ پايان: 2015
وب‌سایت: http://www.hablehroud.ir/fa
4- پروژه ترسيب كربن (فاز دوم)
محل اجراء: خراسان جنوبي
مؤسسه همكار: صندوق جهاني تسهيلات محيط‌زيست(جف) و دفتر عمران ملل متحد
اعتبار: 2.1 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2010
تاريخ پايان: 2014
وب‌سایت: http://www.ircsp.net/fa
5- پروژه مطالعاتی جنگل و مرتع بازفت چمن گلی
محل اجراء: چهارمحال و بختیاری
مؤسسه همكار: آژانس بین‌المللی ژاپن(جایکا)
اعتبار: 2 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2011
تاريخ پايان: 2015
6- پروژه مديريت چند منظوره جنگل‌های هیرکانی
محل اجراء: مازندران، گلستان و گیلان
مؤسسه همكار: صندوق تسهيلات زيست محيطي (جف) با همکاری برنامه عمران ملل متحد
اعتبار: 7 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2012
تاريخ پايان: 2016
وب‌سایت: www.chfp.ir
7- پروژه ترسیب کربن(فاز اول)
محل اجراء: خراسان جنوبی
مؤسسه همكار: آژانس صندوق تسهيلات زيست محيطي (جف) و برنامه عمران ملل متحد
اعتبار: 1.7 ميليون دلار
تاريخ شروع: 2004
تاريخ پايان: 2009
8- مديريت پايدار منابع آب و خاك حبله رود(فاز 2)
محل اجراء: فيروزكوه و گرمسار
مؤسسه همكار: دفتر عمران ملل متحد
اعتبار: 7.1 میلیون دلار
تاريخ شروع: 2011
تاريخ پايان: 2015
9- پروژه مطالعه سيلاب‌ها و جريان‌هاي واريزه‌اي در مناطق ساحلي درياي خزر
محل اجراء: گلستان
مؤسسه همكار: آژانس همكاريهاي توسعه‌اي ژاپن (انجام مطالعات)
اعتبار: 500 هزار دلار
تاريخ شروع: 2005
تاريخ پايان: 2006
10- پروژه مديريت جامع حفاظت اكوسيستم مرداب انزلي
محل اجراء: گيلان - مرداب انزلي
مؤسسه همكار: آژانس همكاريهاي توسعه‌اي ژاپن و سازمان حفاظت محيط زيست
اعتبار: 2.2 ميليون دلار
تاريخ شروع: 2003
تاريخ پايان: 2005
11- پروژه مديريت حوزه آبخيز كارون
محل اجراء: خوزستان، اصفهان، چهارمحال و بختياري و كهگيلويه و بويراحمد
مؤسسه همكار: آژانس همكاريهاي توسعه‌اي ژاپن
اعتبار: 500 هزار ريال
تاريخ شروع: 1999
تاريخ پايان: 2000
12- مديريت پايدار منابع آب و خاك (حبله رود- فاز 1)
محل اجراء: فيروزكوه و گرمسار
مؤسسه همكار: فائو
اعتبار: 1.2 میلیون دلار
تاريخ شروع: 1997
تاريخ پايان: 2000
13- پروژه راه‌اندازي مركز توليد و بهبود بذور درختان جنگلي خزري
محل اجراء: محمودآباد مازندران
مؤسسه همكار: فائو
اعتبار: 436310 دلار
تاريخ شروع: 1991
تاريخ پايان: 1993
14- پروژه مدل مديريتي جنگل‌هاي خزري
محل اجراء: مازندران
مؤسسه همكار: فائو
اعتبار: 1.3میلیون دلار
تاريخ شروع: 1991
تاريخ پايان: 1996
15- پروژه اجراي برنامه بهبود جامع مراتع
محل اجراء: زرند ساوه - مركزي
مؤسسه همكار: فائو
اعتبار: 510 هزار دلار
تاريخ شروع: 1990
تاريخ پايان: 1995
16- پروژه آموزش ضمن خدمت فنون آبخيزداري
محل اجراء: تهران و زنجان
مؤسسه همكار: دفتر عمران ملل متحد
اعتبار: میلیون1.45 دلار
تاريخ شروع: 1989
تاريخ پايان: 1992
17- احياء مراتع خراسان جنوبي و درآمدزايي براي پناهندگان(افغاني)
محل اجراء: قائن
مؤسسه همكار: صندوق بين‌المللي توسعه كشاورزي(ایفاد) و كميساریای پناهندگان سازمان ملل
اعتبار: 22 میلیون دلار
تاريخ شروع: 1989
تاريخ پايان: 1996
| 
